Sivil Amaçlı Nükleer Santral İşletilmesinden Doğan Zararlardan Sorumluluk

Abstract

Teknolojik ilerlemeler ve hayat standartlarının değişmesi, her geçen gün küresel enerji ihtiyacını arttırmaktadır. Nükleer enerji, 1900'1erin ortalarından beri, fosil yakıtlardan daha temiz ve daha güvenli olduğu gerekçeleriyle, bunlara alternatif olarak gösterilmektedir. Fakat bunların yanında nükleer enerji, çok geniş coğrafyaları uzun süre etkisi altına alacak çok büyük facialara sebep olma potansiyeline sahiptir. Bu sebeple, nükleer enerjiyle enerji üretimine yönelik olarak özel bir sorumluluk rejimi yaratma gereği doğmuştur. Uluslararası sorumluluk, idari sorumluluk, cezai sorumluluk ve insan hakları hukuku sorumluluğu bu rejimin kamu hukuku ayağını oluştururken; pek çok uluslararası anlaşma, protokol, karar ve ulusal mevzuat da rejimin özel hukuk ayağını oluşturmaktadır. Paris Sözleşmesi, ülkemizde, 5710 sayılı Kanun'un açık atfıyla, nükleer santral işletenin özel hukuk sorumluluğunun temel dayanağı olan belgedir. Bunun yanında bu tip sorumluluğun çevre hukuku sorumluluğuyla da kesişmesi söz konusudur.

Technological advancements and changes in living standards have been increasing global energy needs in a consistent manner. Since mid 1900s, nuclear energy has been advertised as a safer and cleaner alternative to fossil fuel. Though at the same time, nuclear power has the potential to create catastrophes that may cause unimaginable and damage and affect huge landmasses fora very long time. For this reason, it has become essential to have a special liability regime for the generation of nuclear energy. This liability regime is twofold; with international liability, administrative liability, criminal liability and human rights liability constituting its public law branch; while international conventions, protocols and decisions and national legislations forming its private law doctrine. in Turkey, Code n. 5710 expressly cites Paris Convention as the main source of private law liability for nuclear energy generation. Furthermore, private law liability intersects with environmental law liabilities in many aspects.