Dijital Çağda Akıllı Telefon Bağımlılığı ve Akademik Başarı Arasındaki İlişki: Öz Düzenlemenin Aracı Rolü

Abstract

Bu araştırma, üniversite öğrencilerinde akıllı telefon bağımlılığı, öz düzenleme becerileri ve akademik başarı arasındaki ilişkileri incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmada, öz düzenleme becerisinin, akıllı telefon bağımlılığı ile akademik başarı arasındaki ilişkide aracılık rolü değerlendirilmiştir. Çalışma ilişkisel tarama modeline dayalı olarak gerçekleştirilmiş ve örneklem, Türkiye'de öğrenim görmekte olan 340 üniversite öğrencisinden oluşmuştur. Veriler, Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği (Kısa Form), Öz Düzenleme Ölçeği ve öğrencilerin beyan ettikleri akademik not ortalamaları aracılığıyla toplanmıştır. İstatistiksel analizler, SPSS 30.0 programı ve Hayes'in PROCESS Makro Model 4 yapısı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Bulgular, akıllı telefon bağımlılığı ile öz düzenleme arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir. Ayrıca, öz düzenleme ile akademik başarı arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Aracılık analizine göre, akıllı telefon bağımlılığının akademik başarı üzerindeki dolaylı etkisi öz düzenleme aracılığıyla istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Sonuçlar, akıllı telefon bağımlılığının öğrencilerin öz düzenleme becerilerini zayıflatarak dolaylı olarak akademik başarılarını olumsuz etkilediğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, öğrencilerin dijital teknoloji kullanımına yönelik farkındalıklarının artırılması ve öz düzenleme becerilerinin geliştirilmesine yönelik müdahale programlarının önem taşıdığı söylenebilir.

This study aims to examine the relationships among smartphone addiction, self-regulation skills, and academic achievement in university students. Specifically, it investigates whether self-regulation plays a mediating role in the relationship between smartphone addiction and academic achievement. The research was conducted using a correlational survey model, and the sample consisted of 340 university students studying in Turkey. Data were collected through the Smartphone Addiction Scale–Short Version, the Self-Regulation Scale, and students' self-reported academic grade point averages. Statistical analyses were performed using SPSS 30.0 and Hayes' PROCESS Macro Model 4. The findings revealed a significant negative relationship between smartphone addiction and self-regulation. Moreover, a significant positive relationship was found between self-regulation and academic achievement. Mediation analysis indicated that the indirect effect of smartphone addiction on academic achievement through self-regulation was statistically significant. These results suggest that smartphone addiction negatively affects academic achievement indirectly by weakening students' self-regulation skills. Accordingly, increasing students' awareness of digital technology use and implementing intervention programs to enhance self-regulation skills are of great importance.