Genel sağlığın korunması amacıyla yürütülen idari kolluk faaliyetleri ve temel hak ve hürriyetler

Abstract

İdarenin genel sağlık amacıyla yürüttüğü kolluk faaliyetleri çoğu zaman temel hak ve hürriyetlerle çatışır. Bu çatışmanın hangi hukuki çerçeve içinde ve hangi ilkeler doğrultusunda çözülebileceğinin belirlenmesi temel hak ve özgürlüklerin etkili şekilde korunması açısından önem arz etmektedir. Bu kitapta, genel sağlık amaçlı kolluk faaliyetlerinin ve temel hak ve hürriyetlerin birbirlerini karşılıklı olarak nasıl sınırlandırdıkları iki bölüm halinde incelenmiştir. Genel sağlık kavramının mahiyeti ortaya koyulmaya çalışılmış; Anayasa Mahkemesi, Danıştay ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin bu kavrama yaklaşımı ele alınmıştır. Genel sağlık amacıyla sınırlanan temel hak ve hürriyetler, bunları sınırlayan mevzuat örnekleri üzerinden incelenmiştir. Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanmasında kanunilik ve ölçülülük ilkeleri üzerinde durulmuştur. 2001 değişikliklerinin ardından genel sınırlama sebepleri içermeyen Anayasa'nın 13. maddesinin yol açtığı sorunlar ve doktrinde buna karşılık önerilen çözümler incelenmiştir. Kaldırılan genel sınırlama sebeplerinden birinin de genel sağlık olması sebebiyle bu konu üzerinde özellikle durulmuştur. Zorunlu aşı konusundaki tartışmalar ve Amerika Birleşik Devletleri hukuku başta olmak üzere konunun karşılaştırmalı hukukta düzenlenişi incelenmiş; Türkiye açısından faydalı olabileceği düşünülen çıkarımlar yapılmıştır. 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'nun sorunları ele alınmış ve genel sağlık amaçlı kolluk faaliyetleri ve özellikle zorunlu aşı konusunda bir kanun değişikliği ihtiyacı bulunduğu tespit edilmiştir.