Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin Roma Statüsü’ne Taraf Olmayan Devletlerin Vatandaşları Bakımından Yargı Yetkisi: Vladimir Putin Davası

Abstract

17 Mart 2023 tarihinde Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından, Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Başkanlık Çocuk Hakları Komiseri Maria Lvova-Belova hakkında tutuklama emri çıkartılması üzerine, uzun zamandır tartışılan Roma Statüsü'ne taraf olmayan devletlerin vatandaşları üzerinde UCM'nin yargı yetkisini kullanması meselesi, hele ki bu yetki görevde bir devlet başkanı üzerinde kullanılmak istenince, tekrar alevlenmiştir. Görevde oldukları sürece her türlü eylem ve işlemleri bakımından yargı bağışıklığına sahip olan devlet başkanlarının yargılanabilecekleri tek yer yetkili bir uluslararası ceza mahkemesi olabilir. Ancak bir uluslararası ceza mahkemesi, yargılama yetkisine sahip olsa bile, bu yargılamayı gerçekleştirmek o kadar kolay mıdır? Politika ile hukukun; devletlerin çıkarları ile hak ve yükümlülüklerinin, adalet bulma arayışı ile güç yarışının birbirine karıştığı konulardan biri olan bu mesele, iş Putin gibi Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGÜK) daimi üyelerinden olan bir devletin, 20 yılı aşkın süredir başındaki kişinin yargılamasına gelince, daha büyük handikaplar yaratmaktadır. Bu çalışma, Mahkeme'de UCM Statüsü'ne (Roma Statüsü) taraf olmayan bir devletin görevdeki başkanının yargılanması ve Roma Statüsü'ne taraf devletlerin UCM ile iş birliği yükümlülüklerinin önünde uluslararası hukukta kabul edilen bağışıklıkların bir engel teşkil edip etmeyeceğini ele almaktadır.

On 17 March 2023, the International Criminal Court (ICC) issued arrest warrants against President Vladimir Putin of the Russian Federation and Presidential Commissioner for the Rights of the Child Maria Lvova-Belova, reigniting the long-standing debate on the ICC/s jurisdiction over nationals of states that are not parties to the Rome Statute, especially when this jurisdiction is intended to be exercised over a sitting head of state. A competent international criminal court may be the only place where heads of state, who enjoy immunity from prosecution for all their acts and transactions while in office, can be tried. But even if an international criminal court has jurisdiction, is it that easy to carry out such a trial? This is one of those issues where politics and law, the interests of states and their rights and obligations, the pursuit of justice and the competition for power are intertwined, and when it comes to the prosecution of a person such as Putin, who has been ruling a permanent member state of the UNSC for over two decades becomes more challangeing. This study examines whether immunities recognized under international law would constitute a bar to the jurisdiction of the Court to try the incumbent Head of State that is not a party to the ICC Statute (Rome Statute) and to the obligations of states party to the Rome Statute to cooperate with the ICC.