Çocuk Ceza Hukuku Suça Sürüklenen Çocukların Ceza Sorumluluğu ve Yargılanmaları

Abstract

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 7 İÇİNDEKİLER 13 KISALTMALAR 19 GİRİŞ 21 BİRİNCİ BÖLÜM ÇOCUK HAKLARI SÖZLEŞMESİ VE ÇOCUK KORUMA YASASI HAKKINDA GENEL BİLGİLER I. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi 29 II. Çocuk Koruma Yasası Hakkında Temel Bilgiler 31 1. Yasa’nın Düzenleniş Biçimi ve Değindiği Konular 31 2. Amaç 33 3. Kapsam 33 4. Tanımlar 34 5. Temel İlkeler 34 III. Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri 36 1. Koruyucu ve Destekleyici Tedbir Kararı Alınmasında Yetki ve Yöntem (Usûl) 37 2. Acil Koruma Kararının Alınması 39 3. Denetim Altına Alma Kararı 40 4. Çocuk Hâkiminin Koruma Kararına Karşı Yasa Yolu 42 İKİNCİ BÖLÜM

CEZA HUKUKUNDA ÇOCUK VE CEZA SORUMLULUĞU I. Çocuk Kavramı 45 II. Ceza Sorumluluğu ve Kusur Yeteneği Kavramı 47 III. Ceza Hukukunda Yaş Küçüklüğü 48 IV. Yaş Küçüklüğüne (Çocuklara) İlişkin Dönemler 51 1. Birinci (0-12) Yaş Dönemi 52 2. İkinci (12-15) Yaş Dönemi 55 3. Üçüncü (15-18) Yaş Dönemi 65 V. Ceza Sorumluluğu Bulunan Çocuklara Yönelik Yaptırımlar 71 1. Türk Ceza Yasası’nda Yaptırımlar 71 2. Kısa Süreli Hapis Cezasının Başka Yaptırımlara Dönüştürülmesi/Çevrilmesi 73 3. Hapis Cezasının Ertelenmesi 80 4. Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma 85 5. Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri 87 6. Suçta Tekerrür 88 VI. Kabahatler Yasası’nda Çocuklara İlişkin Yaptırımlar 90 VII. Dava ve Cezanın Düşürülmesi 90 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SORUŞTURMA I. Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Soruşturma 95 II. Cumhuriyet Başsavcılığı Çocuk Bürosu 95 III. Suçun İşlendiği Yerin Bağlı Olduğu Ağır Ceza Mahkemesi ile Bağlı Bulunduğu Çocuk Mahkemesi veya Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi Farklı Yerlerde Bulunduğu Durumda Soruşturma 97 IV. Çocuk Mahkemeleri ile Çocuk Ağır Ceza Mahkemeleri Bulunmayan Yerlerde Soruşturma 98 V. Kolluğun Çocuk Birimi 98 VI. Soruşturma İşlemleri Sırasında Çocuğun Yanında Sosyal Çalışma Görevlisi ve Müdafi Görevlendirme 100 1. Sosyal Çalışma Görevlisi Bulundurma 100 2. Müdafi Görevlendirme 100 VII. Suça Sürüklenen Çocukların Soruşturmasında Çocuk Hâkimi 101 VIII. Suça Sürüklenen Çocukların Soruşturmasında Sulh Ceza Hâkimi 102 IX. Ceza Yargılama Yasası’nda Yer Alan Koruma Tedbirlerinin Uygulanmasında Çocuklara Özgü Hükümler 104 1. Yakalama Koruma Tedbiri 104 2. Gözaltı Koruma Tedbiri 105 3. Yakalanan ve Tutuklanan Kişilerin Nakilleri Sırasında Kelepçe Takılması Tedbiri 105 4. Tutuklama Yasağı ile İlgili Çocuklara Özgü Hükümler/Düzenlemeler 107 5. Tutuklama Süresi 108 6. Adli Kontrol Tedbiri ile İlgili Çocuklara Özgü Hükümler/Düzenlemeler 110 7. Adli Kontrol Tedbirlerine Uymama 111 X. Soruşturmadan Sonuç Çıkarılması/Soruşturmanın Sona Ermesi 112 1. Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığı Kararı 112 2. Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı 114 3. İddianameyle Ceza Davası Açılması (Kamu Davasının Açılması) 115 XI. Suça Sürüklenen Çocukların Soruşturma Evresini Sona Erdiren Nedenler 116 1. Uzlaşmayla İlgili Çocuklara Özgü Hükümler/ Düzenlemeler 116 2. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi 117 3. Seri Muhakeme Usulü 119 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KOVUŞTURMA I. Kovuşturma Evresi Hakkında Genel Bilgiler 121 II. Adli Yargı Ceza Mahkemelerinin Güncel Örgütlenmesi 122 III. Çocuk Mahkemelerinin Tarihçesi 123 IV. Çocuk Mahkemelerinin Kuruluşu 124 1. Çocuk Mahkemesi 125 2. Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi 125 V. Çocuk Mahkemelerinin Görevi 126 1. Çocuk Mahkemesi 127 2. Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi 127 3. Çocukların Yetişkinlerle Birlikte İşlediği Suçlarda Görevli Mahkeme 128 VI. Çocuk Mahkemelerinin Yargı Çevresi 132 VII. Çocuk Mahkemelerine Hâkimlerin Atanmasında Göz Önünde Bulundurulacak Nitelikler 133 VIII. Çocuk Mahkemelerinde Görev Yapmak Üzere Hâkimlere Yetki Verilmesi 134 IX. Çocuk Mahkemelerinde Görevlendirilecek Hâkimlerin, Cumhuriyet Savcılarının ve Diğer Görevlilerin Eğitimleri 134 X. Çocuk Mahkemeleri ile Çocuk Ağır Ceza Mahkemeleri Bulunmayan Yerlerde Kovuşturma 135 XI. Suça Sürüklenen Çocukların Kovuşturma Yöntemi (Usulü) 135 1. Duruşma Hazırlığı Devresi 137 2. Duruşma Devresi 138 a. Çocukların Duruşmasının Zorunlu Olarak Kapalı Yapılması 139 b. Müdafii Bulunmayan Çocuğa Zorunlu Olarak Müdafi Görevlendirilmesi 139 c. Duruşmalarda Çocuğun Yanında Sosyal Çalışma Görevlisi Bulundurulması 140 d. Çocukların Duruşmalarında Hazır Bulunabilecekler 141 e. Çocuğun Duruşmadan Bağışık (Vareste) Tutulması 142 f. Duruşmanın Düzen ve Disiplini 142 3. Duruşmadan Sonuç Çıkarma/ Son Karar/Hüküm Devresi 142 a. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 146 b. Kovuşturma Evresinde Uzlaştırma 147 XII. Basit Yargılama Usulüyle İlgili Çocuklara Özgü Hükümler/Düzenlemeler 149 XIII. Yargılama Giderleri 149 XIV. Yasa (Kanun) Yolu 152 SONUÇ 157 KAYNAKÇA 163 EKLER I. ÇOCUK MAHKEMELERİ VE ÇOCUK AĞIR CEZA MAHKEMELERİ LİSTELERİ 169 1. Çocuk Mahkemeleri ve Çocuk Ağır Ceza Mahkemelerinin Hangi İl ve İlçelerde Kurulduğu ile Bunlardan Faaliyette Olan Yerleri Gösteren Liste (Bkz. Tablo 1) 169 2. En Yakın Çocuk Mahkemelerinin Bulunduğu Yerleri Gösteren Liste (Bkz. Tablo 2) 171 3. En Yakın Çocuk Ağır Ceza Mahkemelerinin Bulunduğu Yerleri Gösteren Liste (Bkz. Tablo 3) 172 II. KONUYLA İLGİLİ SÖZLEŞMELER, KANUNLAR VE YÖNETMELİKLER 173 1. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme 173 2. Çocuk Koruma Kanunu 197 3. Çocuk Koruma Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usûl ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 219 4. Çocuk Koruma Kanununa Göre Verilen Koruyucu ve Destekleyici Tedbir Kararlarının Uygulanması Hakkında Yönetmelik 243