Osmanlı Sonrasında Balkanlarda Halk Anlatılarının ve Mimarlık Mirasının Sahiplenilmesi

Abstract

Bir yapı ustasının, İkarus efsanesine benzer şekilde, inşa ettiği yapıdan düşmesi veya uçarak kaçması, Balkanlar’da yaygın bir halk anlatısıdır. Bu içerikteki anlatılardan biri Edirne’deki Selimiye Camii’ni de konu eder ve ilk olarak 19. yüzyılın sonlarında Bulgaristan’da kaydedilmiştir. Bu halk anlatısı, 1930’lar ve 1940’lar boyunca Türk ve Bulgar milliyetçi söylemleri arasında millî sınırları aşan bir tartışmanın odağı haline gelmiştir. Bu süreçte, Osmanlı mimari mirasının milliyetçi akımlar tarafından sahiplenilmesinin ve ulusal kimlik oluşumlarının kesişiminde kalmıştır. Bu makale, bu halk anlatılarının çeşitliliğini ortaya koyduktan sonra, milliyetçi hareketlerin bu anlatıların çağdaş yorumlarına, Osmanlı mimari sahiplenmesi bağlamında nasıl yaklaştığını irdelemektedir. Bu yaklaşımlar ve tartışmalar irdelenirken, makale halk anlatıların senkretizmi ile ulusal kimlik inşası arasındaki gerilimi ortaya koymaktadır.