Ceza yargılamasında araştırma ve soruşturmanın sınırları ile kolluğun (polisin) kanıt (Delil) toplama yetkisi

Abstract

Ceza yargılamasının temel amacı, işlenmiş olan eylemle ilgili maddi gerçeğin ortaya çıkarılmasıdır, maddi gerçeğe ulaşmaktır. Burada söz konusu olan biçimsel gerçek değil, gerçeğin kendisi olan maddi gerçektir. Maddi gerçeğin ortaya çıkarılması konusunda yapılacak araştırma ve soruşturma ise sınırsız değildir. Eylemle/olayla ilgili maddi gerçek, hukuka uygun yöntemlere göre yapılan araştırma ve soruşturma sonucu elde edilen kanıtlara dayanılarak ortaya çıkarılmalıdır. Kanıt elde edilirken kişisel ve toplumsal değerlerin korunması zorunludur. Görülüyor ki ceza yargılamasında temel amaç, hem suçluların cezalandırılması hem de suçsuzun korunmasıdır. Bu nedenle ceza yargılaması, kişi özgürlüğünü yakından ilgilendiren bir konudur. Ceza yargılamasında bir kimsenin eyleminin suç olup olmadığı araştırılırken, ancak soruşturma ve kovuşturmanın yasalara, yargılama kurallarına, özellikle de adil yargılanma hakkına uygun yürütülmesi sonucunda verilen bir karar hukuka uygun olur. Dürüst ve adalete uygun yargıla(n)ma insan haklarının en önemlilerinden biridir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 6. maddesinde yer alan “adil ve dürüst yargıla(n)ma hakkı ve yükümlülüğü ilkesi” Anayasamıza da eklenmiştir (m. 36). Adil yargıla(n)ma, ceza yargılama hukukunun temel ilkelerinden biridir. Ceza yargılamasının amacına ulaşabilmesi için de yargılama hukukuna ilişkin kuralların tam olarak uygulanması zorunludur.