Binaların Söküm - Yıkım Sürecinde Atık Yönetimi

Abstract

Yapısal atıklar, yapı ve altyapıların bünyelerinde barındırdığı yapı ürünlerinin ve yapı alanı malzemelerinin, yapım, yenileme, onarım, söküm – yıkım, afet ve alan çalışması gibi etkinlikler sonucunda biçim değiştirerek atık durumuna dönüşmüş biçimidir. Yapısal atıklar yapının yapım, kullanım ve yok edilme süreçlerinde ve bu süreçler sonrasında sürekli olarak çevre ile doğrudan ya da dolaylı olarak etkileşim içindedirler. Yapısal atıklar yapı üretimi, kullanımı ve yok edilme süreçlerinin bilinçsiz, yönetimsiz, denetimsiz bir şekilde yürütülmesi, çalışmalar sonrasında doğaya gelişigüzel bir biçimde dökülmesi, doğal çevrede biriktirilmesi, yapısal atık yönetiminin uygun eylem adımları ile yürütülmemesi, tehlikeli atıkların denetim altına alınmaması, yapısal atıkların doğru değerlendirme seçenekleri ile değerlendirilememesi vb. gibi nedenlerle tüm çevre yapısal atıklardan olumsuz bir biçimde etkilenmektedir. Bu nedenle yapısal atıkların çevreyi olumsuz bir biçimde etkilemesinin önlenebilmesi için yapısal atıkların yönetilmesi ve denetlenmesi gerekmektedir. Yapısal atık yönetimi süreci içerisinde yapısal atıkların büyük boyutlara ulaşmadan önlenmesi, aynen ve ikincil olarak yeniden kullanımı, geri dönüşümü ve uygun tekniklerle yok edilmesi işlemlerini barındırır. Yapı yaşam sürecinin son aşaması olan söküm – yıkım, tüm yapının yok edilmesinden kaynaklı olarak var olan yapıda tüm ürünlerin atığa dönüşmesi işlemidir ve yapı ürünlerinin hacmi kadar yapısal atık üretimine neden olur. Bu nedenle oluşan bu büyük boyutun yönetiminin yapılması gerekmektedir. Yapısal atık yönetiminin yapılabilmesi için sökümü – yıkımı yapılacak olan her yapının bir “SORUN” olarak görülmesi, bu soruna çevreye olumsuz etkilerde bulunmadan bir “ÇÖZÜM” geliştirilmesi ve bu çözümün uygun koşullarda “UYGULAMA” ile gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Önerilen rehber çalışma ile yapı söküm – yıkım öncesi aşamasında yapı, çevre etki değerlendirme ve yapı çevresi analizleri ile var olan yapıda sorunun boyutu ve içeriği belirlenmesi, yönetim kararları ve planlama ile belirlenmiş olan soruna doğru çözüm eylem adımları oluşturulması gerekmektedir. Yapı söküm – yıkım anı ve yapı söküm – yıkım sonrası aşamalarında ise yapı söküm – yıkım çalışması öncesi aşamasında oluşturulan çözüm eylem adımlarının doğru bir biçimde gerçekleştirilerek uygulanması gerekmektedir. Önerilen yapı söküm – yıkım çalışmalarında yapısal atık yönetimi rehber çalışmasının;  Yapı söküm – yıkım ve yapısal atık yönetimi konularında bilicin ve farkındalığın artmasına,  Yapı söküm – yıkım çalışmaları ve yapısal atık yönetiminin daha denetimli duruma gelmesine,  Yapı söküm – yıkım çalışmaları ve yapısal atık yönetiminde uzmanlaşmanın artmasına,  Yapı söküm – yıkım yöntemleri kararlarının daha doğru bir biçimde verilmesine,  Türkiye’de yapı sökümü – yıkımı ve yapısal atık yönetimi konularında teknik, teknolojik ve yönetimsel gelişmelerin sağlanmasına,  Yapısal atıkların doğru bir biçimde yönetilebilmesi için yapı söküm – yıkım çalışmaları ve yapısal atık yönetimi süreçlerinin bir bütün olarak ele alınmasına katkı sağlayacağı sonuçlarına varılmıştır.