İskandinav Ceza İnfaz Sisteminin İstisnailiği

Abstract

Hapsetmenin finansal maliyetinin çok ötesine geçen, bireylere, ailelere ve toplumlara önemli sosyal, kültürel ve politik maliyetler getiren, karşılığında da sanıldığı kadar güvenli bir toplum yaratmayan pahalı bir yol olduğunu kanıtlayan birçok kanıt vardır. Gerek Türkiye gerekse dünya cezaevi nüfusu her geçen gün yükselirken, bir yaptırım olarak özgürlüğü bağlama /hapsetme suretiyle cezalandırma ve ıslah etme yönteminin, ne suçluları vicdanlarıyla buluşturup, onlara yeni bir kişilik kazandırmada ne de insanları suç işlemekten alıkoymada tam anlamıyla başarılı olduğunu söylemek mümkün değildir. Bunun tam tersini söylemek, yani, ceza infaz ve güvenlik tedbirleri daha sertleştikçe, cezaevleri daha “cezalandırıcı” hale geldikçe, suç işleme oranlarının ve işlenen suçların boyutunun daha da arttığını öne sürmek çok daha mümkündür. Öte yandan şurası da bir gerçek ki, başka seçenek yaptırımların yeterli olamayacağı noktada özgürlüğü bağlayıcı cezalar kaçınılmaz olur. Cezaevlerinin hepten ortadan kalkmasını dilemek hoş ancak bunun, en azından yakın gelecekte, olabileceğini söylemek yeterince gerçekçi değildir. Seçenek yaptırım olarak cezaevi bir zaruret olduğunda, son derece yüksek olan direkt ve dolaylı, insani ve toplumsal maliyetlerine rağmen özgürlüğü bağlayıcı cezalara başvurmak kaçınılmaz olduğunda, bu yaptırımdan en düşük insani maliyetle en yüksek etkiyi alabilmek için cezaevi yönetimine ilişkin gerçek manada iyileştirmelere gidilmesi gerekir. İskandinav İstisnailiği (scandinavian exceptionalism) olarak anılan ve Kuzey Avrupa Ülkelerinde uygulanan yöntem bu anlamda değerli öğretiler ve önemli ilhamlar içermektedir. Bu tez bu yöntemden hareketle daha hümanistik bir ceza infaz sistemi olasılığını tartışmaktadır.

The world prison population increases every other day, the increase in Turkish prison populations ranks in the top. There is much evidence which prove that incarceration is an expensive way to achieve little public safety. There is a very weak relationship between higher incarceration rates and lower crime rates. On the contrary, studies in the field show that more incarceration does not make safer societies; increased incarceration has marginal-to-zero impact on crime rates and violence prevention. On the contrary in some instances it may even increase crime rates and burutality. Its costs go well beyond the financial costs to government. Mass incarceration also imposes significant social, cultural, and political costs on individuals, families, and communities. On the other hand, it is a fact that when other alternative sanctions cannot be sufficient, incarceration is inevitable. It is not realistic to say that prisons will disappear altogether, at least for the near future. Where custody is simply unavoidable and alternative sanctions, are insufficient, despite its all the extremely high direct and indirect human and social costs, restorative justice may assist us to use prisons more rationally and effectively. And in this respect in the growing field of comparative criminal justice, the Nordic Model is regularly used as exception to the global move towards growing rates of imprisonment and tougher, less welfare-oriented crimecontrol policies. This thesis focuses on “Scandinavian Exceptionalism”, arquing why the Nordic penal institutions are viewed as so ‘different’ and if they are, what exactly are the exceptional qualities, and why are the Nordic societies lucky enough to have them.