Türkiye'de 2000'li yıllarda tarım politikalarının gıda güvencesi ve tarımsal üretime etkileri: Bayramiç ilçesi örneği

Abstract

Gıda güvencesi FAO tarafından tüm insanların, her zaman, aktif ve sağlıklı bir yaşam için, beslenme alışkanlıklarına ve gıda tercihlerine uygun, yeterli, güvenli ve besleyici gıdaya fiziksel, sosyal ve ekonomik bakımdan erişebilmeleri olarak tanımlanmıştır. Geleneksel güvenlik çalışmaları literatüründe daha çok gıda temini ve açlık üzerinden kısıtlı bir şekilde ele alınan gıda ve beslenme sorunları, Soğuk Savaş'ın bitmesinin ardından genişleyen ve derinleşen güvenlik çalışmalarında daha fazla önem kazanan bir alan olmaya başlamıştır. Bu tez çalışması uluslararası güvenlik çalışmalarının bu görece yeni gelişen araştırma alanı, gıda güvencesini devletler ve uluslararası örgütler gibi başlıca karar verici aktörlerin politikaları ve tarımsal üretimin temel paydaşlarının değişen ekonomik ve sosyal durum ve ihtiyaçları çerçevesinde incelemektedir. Tezde tarıma yönelik korumacı politikaların terk edildiği, neoliberal politikaların ivmelendiği, ekonomik krizler ve istikrarsızlıklar sebebiyle uluslararası aktörlerin Türkiye tarım politikaları üzerinde etkilerinin arttığı 2000'li yıllar ele alınmıştır. Türkiye'de tarımsal üreticilerin çoğunluğunu küçük aile işletmeleri oluşturmaktadır ve bu grup bir yandan gıda güvencesinin sağlanmasının en önemli adımlarından biri olan gıda mevcudiyetine katkı sağlarken öte yandan gıda güvencesizliğine karşı kırılgan gruplar içerisinde yer almaktadır. Bu sebeple bu tez çalışmasında tarımsal üretimin temel paydaşların durumlarının incelendiği saha araştırması ana geçim kaynağının tarımsal üretim olduğu ve çoğunluğunu küçük üreticilerin oluşturduğu Çanakkale ili Bayramiç ilçesinde yürütülmüştür. Çalışma birincil ve ikincil verilerden oluşmaktadır. Araştırmada esas olarak nitel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Ayrıca istatistiki veriler değerlendirilmiş ve teze uygulanmıştır. Özelliklerine göre gruplandırılan temel paydaşlar için farklı soru formları oluşturulmuş ve derinlemesine görüşme yöntemiyle betimleme, yorumlama ve paydaşların bakış açılarından oluşan veri elde edilmiştir. Maksimum çeşitlilik örneklemesi ile seçilen 10 paydaş ile görüşme yapılmıştır. Nitel araştırmada elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilip bulgular yorumlanmıştır. İçerik analizinde verilerin kodlanması, temaların bulunması, kodların ve temaların düzenlenmesi, bulguların tanımlanması ve yorumlanması aşamalarından oluşan bir yöntem izlenmiştir. Tez çalışmasında makro tarım politikaları ve bu politikaların yereldeki etkileri tarımsal üretim ve gıda güvencesi çerçevesinde ele alınmıştır.

Food security is defined by FAO as all people, at all times, have physical, social, and economic access to sufficient, safe and nutritious food that meets their food preferences and dietary needs for an active and healthy life. Concepts of food and nutrition which have been discussed from a limited perspective in traditional security studies, gained momentum as security studies have been widened and deepened as Cold War ended. This thesis analyzes food security which is a relatively new field of research in international security studies, within the framework of the policies of main decision-making actors such as states and international organizations, and the changing economic and social circumstances and needs of the main stakeholders of agricultural production. This study focuses on the 2000s because it is an era when protectionist policies towards agriculture were abandoned, neoliberal policies accelerated, and the impacts of international actors increased on Turkey's agricultural policies due to economic crises and instability in the country. The majority of agricultural producers in Turkey consist of smallholder family farms, and this group on the one hand contributes to food availability, which is one of the important steps in ensuring food security, and on the other hand, is among the most vulnerable groups to food insecurity. For this reason, the field research examining the conditions of the main stakeholders of agricultural production was carried out in Bayramiç district of Çanakkale province, where the main livelihood is agriculture and the majority consists of smallholder farms. The study consists of primary and secondary data. Qualitative research method was preferred for field research. Statistical data was evaluated and applied in the thesis. The stakeholders were grouped according to their characteristics and different sets of questions were prepared for each group. In-depth interview method is used to obtain detailed data about stakeholders' point of view, experience and perspectives. Interviews are conducted with ten stakeholders selected with maximum variation sampling. The data obtained during the research are evaluated and findings were interpreted with the content analysis method. The following steps are taken during the content analysis: coding the data, finding the themes, reorganizing the codes and themes, and defining and interpreting the findings. In this study, macro agricultural policies and the impacts of these policies on local level are discussed within the framework of agricultural production and food security.