Ergenlerde ödül ve ceza algısı

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı öğrencilerin okul ortamında deneyimledikleri ödül ve ceza sistemine yönelik değerlendirmelerini araştırmaktır. Bu amaçla çalışma İstanbul’da yüksek sosyo ekonomik düzeyde ailelerin tercih ettiği K-12 düzeyinde bir eğitim kurumunun Ortaokul Bölümü 7. Sınıf öğrencilerinden oluşan 88 kişilik bir öğrenci grubu üzerinden yürütülmüştür. Araştırma yapılırken öğrencilere 17 sorudan oluşan açık uçlu sorulardan oluşan bir anket uygulanmıştır. Bu çalışmada öğrencilerin ödül ve ceza kavramlarına ilişkin ne düşündükleri araştırılmış ve öğrencilerin anket sorularına verdikleri cevaplar üzerine ‘’ödül ve ceza’’ kavramlarına ilişkin düşünceleri değerlendirilmiştir. Bulgular çalışmaya katılan ergenlerin ödülü olumlu bulduğunu ve kızların daha çok ödüllendirildiğini göstermektedir. Ergenlerin büyük çoğunluğunu cezayı bireyin davranışını disipline etme amacı olduğunu ve toplumsal geleneksel normlara uyum amacıyla verildiğini söylemektedirler. Ceza konusunda ergenlerin duygularına bakıldığında da sadece kişiyi örseleyen ve inciten bir uygulama olarak tanımladığını ortaya çıkarmıştır. Evde ve okulda verilen cezalar da ceza veren kişilerin aslında davranışı özne ile birlikte iyileştirme amacından çok, cezayı büyük oranda bedel ödetmek amaçlarıyla verdiklerine işaret etmektedir. Araştırmanın sonuçlarına göre öğretmenler ödül ve ceza uygulamaları yerine farklı yöntemlerin öğrencilerde daha uzun vadeli düşünce ve davranış değişikliği sağlayacağı düşünülmektedir.